10 ประโยชน์ของมะขามด้านสุขภาพ ความดีที่หลายคนมองข้ามไป

 หลายคนกินมะขามแก้ท้องผูก หรือใช้มะขามพอกหน้าบำรุงผิว แต่นอกจากสรรพคุณเหล่านี้แล้ว ประโยชน์ของมะขามยังมีอะไรอีกนะ

 มะขามเป็นสมุนไพรใกล้ตัวที่เราคุ้นเคยกันดี เพราะบางคนก็พึ่งรสเปรี้ยวของมะขามช่วยให้รู้สึกตื่นเวลาง่วง ๆ บ้างก็กินมะขามเป็นยาระบาย หรือนำมะขามเปียกมาพอกหน้าบำรุงผิวให้ขาวกระจ่างใส แต่นอกจากนี้แล้วมะขามยังมีดีอีกเพียบเลยนะ อยากรู้ก็มาดูกันเลย

           มะขาม หรือชื่อภาษาอังกฤษว่า Tamarind มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Tamarindus indica L. เป็นพรรณไม้ต้นขนาดกลางถึงใหญ่ แผ่กิ่งก้านสาขามาก เปลือกของต้นมีความหนา ขรุขระ ใบย่อยออกเป็นรูปขอบขนาน ปลายใบและโคนใบมน ออกดอกเป็นช่อเล็ก ๆ ตามปลายกิ่ง ส่วนผลเป็นฝักยาวประมาณ 3-20 เซนติเมตร รูปร่างโค้งหยักตามข้อปล้องของผล เปลือกของฝักเมื่ออ่อนจะมีสีเขียวอมเทา เนื้อในติดกับเปลือก มีเมล็ดอยู่ในฝัก แต่เมื่อแก่เปลือกจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอ่อน มีความแข็ง แห้ง กรอบ แตกง่าย เนื้อข้างในเป็นสีน้ำตาล เมล็ดใหญ่ กลม สีดำ รสชาติมีทั้งหวานและเปรี้ยว ซึ่งนอกจากผลมะขามแล้ว ใบมะขามก็เป็นส่วนที่นิยมนำมาทำเมนูอร่อย ๆ กินกันด้วยเนอะ

มะขาม ประโยชน์ช่างดีต่อสุขภาพ

           ไม่ว่าจะเนื้อมะขาม ใบมะขาม หรือแม้กระทั่งเมล็ดมะขาม ก็ล้วนมีสรรพคุณดีต่อสุขภาพ ตามนี้เลย

1. ช่วยกระตุ้นการขับถ่าย

          ในเนื้อมะขามมีกรดอินทรีย์ที่มีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อน ๆ สามารถทำเป็นน้ำมะขามดื่มแก้ท้องผูกได้ โดยนำมะขามเปียกผสมกับน้ำอุ่น 1 แก้ว ละลายให้เข้ากัน แค่นี้ก็ได้สูตรระบายท้องทำง่าย ๆ แล้ว

2. แก้ไอ ขับเสมหะ          มะขามเป็นสมุนไพรที่มีวิตามินซีสูง และยังมีสารสำคัญอย่างกรดทาร์ทาริก (Tartaric acid) ซึ่งมีสรรพคุณบรรเทาอาการไอ กระตุ้นการหลั่งน้ำลายและขับเสมหะ แถมยังช่วยบรรเทาอาการอักเสบ รักษาหวัด และขับเหงื่อ โดยจะกินมะขามจิ้มเกลือหรือจะทำน้ำมะขามดื่มก็แล้วแต่ชอบเลย

3. ป้องกันและรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน          วิตามินซีเป็นวิตามินที่ช่วยป้องกันและรักษาอาการเลือดออกตามไรฟัน ซึ่งในเนื้อมะขามฝักอ่อนมีวิตามินซีอยู่ประมาณ 44 มิลลิกรัม ต่อ 100 กรัม ส่วนในเนื้อมะขามเปียกจะมีวิตามินซีราว ๆ 13 มิลลิกรัม ต่อ 100 กรัม สามารถกินเพิ่มวิตามินซีให้ร่างกายได้ทุกวัน เพื่อช่วยป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟัน และยังช่วยเรื่องขับถ่ายได้อีก

4. บำรุงกระดูกและฟัน

          มะขามจัดเป็นอาหารแคลเซียมสูงชนิดหนึ่งเลยล่ะค่ะ ไม่ว่าจะเป็นยอดอ่อน ฝักอ่อน หรือมะขามเปียก ในปริมาณ 100 กรัม ก็มีแคลเซียมอยู่ที่ 14, 429 และ 314 มิลลิกรัม ตามลำดับ มะขามจึงมีสรรพคุณช่วยบำรุงกระดูกและฟันไปด้วยในตัว

5. ขับเลือดลมในหญิงเพิ่งคลอดบุตร          ตามตำรับแพทย์แผนไทยมีการใช้มะขามเปียกคั้นกับเกลือและน้ำ ให้หญิงคลอดบุตรใหม่ ๆ ดื่มเพื่อขับเลือดลมที่ตกค้างในร่างกาย นอกจากนี้ใบมะขามยังใช้ต้มกับน้ำให้หญิงหลังคลอดอาบเพิ่มความรู้สึกสะอาดสดชื่นอีกด้วย

6. ขับลมในลำไส้ แก้บิด          ใบมะขามสดมีรสเปรี้ยว ฝาด มีกรดเล็กน้อย สามารถกินช่วยระบายท้อง ขับลมในลำไส้ แก้บิด โดยนำใบมะขามอ่อนมาประกอบอาหารรับประทานได้เลย 

7. แก้ท้องเสีย

           คณะวิทยาศาสตร์การแพทย์ มหาวิทยาลัยพะเยา เผยข้อมูลว่า เปลือกหุ้มเมล็ดมะขามอุดมไปด้วยสารกลุ่มโพรแอนโธไซยานิดินส์จำพวกแทนนิน มีสรรพคุณแก้ท้องเสีย ท้องร่วง ส่วนเนื้อในเมล็ดของมะขามที่ชาวเหนือนิยมนำมาคั่วกิน ก็มีสรรพคุณแก้ท้องเสีย ขับพยาธิตัวกลมด้วยเช่นกัน แต่ทั้งนี้ก็ไม่ควรรับประทานเปลือกหุ้มเมล็ดมะขามมากเกินไป เพราะอาจได้รับแทนนินในปริมาณที่สูงเกินความจำเป็นจนอาจกระทบกับการจับโปรตีนในระบบย่อยอาหาร และมีส่วนยับยั้งการดูดซึมธาตุเหล็กได้

8. รักษาแผล          สารต้านอนุมูลอิสระและสารแทนนินในเปลือกหุ้มเมล็ดมะขามมีสรรพคุณชะล้างบาดแผล พอกรักษาบาดแผลไฟลวก สมานแผลสด รักษาแผลของผู้ป่วยโรคเบาหวาน นอกจากนี้ ถ้านำเปลือกต้นมะขามมาต้มหรือฝนกับน้ำปูนใส นำมาล้างแผลหรือรักษาบาดแผลเรื้อรังก็ได้เช่นกัน

9. สารต้านอนุมูลอิสระสูง          คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ทำการศึกษาและพบว่า ในเปลือกหุ้มเมล็ดมะขามมีสารต้านอนุมูลอิสระ และมีสารประกอบฟีนอลิกในปริมาณสูง โดยสารสกัดจากเปลือกหุ้มเมล็ดมะขามมีฤทธิ์ต้านออกซิเดชั่นได้ดีกว่าวิตามินอี 3.14 เท่า นอกจากนี้ยังมีสรรพคุณยับยั้งอนุมูลอิสระได้ร้อยละ 50 ซึ่งถือว่ามีสารต้านอนุมูลอิสระสูง และดีต่อสุขภาพอย่างน่าสนใจ แต่ทั้งนี้ก็ควรจำกัดปริมาณสารสกัดเปลือกหุ้มเมล็ดมะขามให้อยู่ในปริมาณ 300 มิลลิกรัมต่อวัน หรือประมาณ 1 แคปซูล ไม่ควรกินมากไปกว่านี้

10. ผลัดเซลล์ผิวเก่า เผยเซลล์ผิวใหม่

          มะขามมี AHA ค่อนข้างสูง และถ้าเรานำมะขามเปียกมาขัดผิว เส้นใยในเนื้อมะขามจะช่วยทำความสะอาดและผลัดเซลล์ผิวเก่าออกไป ส่วน AHA ก็จะช่วยบำรุงผิวให้ขาวกระจ่างใส โดยสูตรมะขามขัดผิวก็มีอยู่หลายสูตรด้วยกัน ลองเลือกสูตรที่ง่ายและสะดวกได้เลย

          ประโยชน์ของมะขามไม่ธรรมดาเลยเนอะ และเรายังกินมะขามได้หลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นของกินเล่น เครื่องดื่มเย็นชื่นใจ หรือเป็นเมนูอาหาร และซอสต่าง ๆ เรียกได้ว่ามีมะขามติดบ้านไว้ ยังไงก็ดีแหละ
 

ขอบคุณข้อมูลจาก
รายการอาหารเป็นยา
รายการกินดีอยู่ดี
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
กองโภชนาการ กรมอนามัย
โรงพยาบาลอานันทมหิดล
คณะวิทยาศาสตร์การแพทย์ มหาวิทยาลัยพะเยา
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ